Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę! to program edukacji antynikotynowej dla uczniów klas IV–VI szkoły podstawowej oraz klas I–III gimnazjum wraz z informacją dla rodziców (opiekunów) na temat skutków biernego palenia.
Co otrzymam, zamawiając zestaw?
1) Nowoczesne materiały do profilaktyki pierwszorzędowej, w których stawiamy na aspekt edukacyjny (asertywność, e-papierosy, bierne palenie), a nie na straszenie dzieci.
2) Scenariusze zajęć dla realizatorów programu w szkołach podstawowych i gimnazjach.
3) Ankietę ewaluacyjną, dzięki której zbadasz – przed zajęciami i po – czy młodzi ludzie pogłębili swoją wiedzę o skutkach palenia papierosów!
Jakie są cele i założenia programu Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę!?
Palenie od przypadku do przypadku to może być początek uzależnienia!
Program ma charakter profilaktyczno-edukacyjny. W grupach wiekowych, do których jest skierowany, palenie tytoniu odbywa się głównie w sposób incydentalny, a nie nałogowy. Trzeba jednak pamiętać, że każdy uzależniony od nikotyny palacz zaczynał od jednego, zwykle przypadkowego papierosa.
Celem programu jest dotarcie do jak największej liczby młodych ludzi (i zwiększenie ich świadomości) z informacjami o szkodliwości palenia papierosów oraz e-papierosów, a także dostarczenie osobom dorosłym wiedzy o skutkach biernego palenia. Jednym z ważnych elementów programu jest ankieta ewaluacyjna, dzięki której realizator zbada poziom wiedzy o papierosach zarówno przed zajęciami, jak i po nich.
Jaki jest przekaz programu?
Nie straszymy, mówimy, jak jest!
Materiały dla szkoły podstawowej zwracają większą uwagę na budowanie postaw asertywnych, a materiały dla gimnazjalistów skupiają się na pokazywaniu negatywnych skutków palenia, które pojawią się nie za kilkanaście czy kilkadziesiąt lat, ale dotykają młodych ludzi już teraz.
Złe samopoczucie, brzydki zapach, zmiany w wyglądzie, strata pieniędzy – to tylko niektóre z realnych efektów palenia. Dodatkowo materiały edukacyjne zarówno dla szkoły podstawowej, jak i gimnazjum zawierają podstawowe informacje o szkodliwości substancji smolistych, nikotyny oraz innych składników zawartych w papierosach.
UWAGA! Materiały dla gimnazjum wzbogacone są o treści dotyczące e-papierosów, czyli tzw. papierosów elektronicznych.
Jaka jest metodyka programu?
3–4 godziny lekcyjne w grupach
Czas na realizację zajęć programu oraz ewaluacji Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę! to ok. 3–4 godziny lekcyjne dla każdej grupy docelowej (szkoła podstawowa oraz gimnazjum). Szczegółowe podpowiedzi oraz przykłady zajęć znajdą się w scenariuszach dla realizatora. Jednocześnie nauczyciel prowadzący będzie mógł dowolnie wprowadzać dodatkowe elementy do programu, uwzględniając np. lokalne uwarunkowania. Praca powinna odbywać się w grupach (klasach) z uczestnictwem nauczyciela lub innej osoby dorosłej, której zadaniem będzie przekazanie wiedzy i prowadzenie dyskusji. W zajęciach powinno się wykorzystywać takie elementy dydaktyczne, jak: dyskusja, ćwiczenia oddechowe, wizualizacje etc.
Co jeszcze muszę wiedzieć?
Diagnoza: Po papierosy sięga blisko 1/3 Polaków, a zaczynają palić już 13-latkowie!
W Polsce pali prawie 30% społeczeństwa, czyli około 10 mln dorosłych osób, a 4 mln dzieci jest narażonych na bierne palenie. Niestety, obniża się przy tym wiek inicjacji nikotynowej wśród dzieci i młodzieży. Po pierwszego papierosa młodzi sięgają zazwyczaj jeszcze przed trzynastym rokiem życia. Jak pokazują ostatnie badania ESPAD (2011 r.), w klasach trzecich gimnazjów przynajmniej raz – w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem – paliło aż 28,5% dziewcząt oraz 31,2% chłopców, a codzienne palenie w ilościach przekraczających 10 papierosów dziennie deklarowało 2,7% dziewcząt i 5,4% chłopców.
Dlaczego młodzież trzeba uczyć asertywności?
Każdego roku w Polsce realizuje się kampanie antynikotynowe skierowane do różnych grup docelowych (dorośli, dzieci, sprzedawcy wyrobów tytoniowych). Zdecydowana większość z tych akcji bazuje głównie na pokazywaniu skutków zdrowotnych palenia papierosów, co dla młodych ludzi może być mało przekonujące – głównie ze względu na odległy czas wystąpienia ewentualnych ubocznych efektów palenia.
Wielu dzisiejszych nastolatków może traktować zagrożenie rakiem płuc (w wieku 50–60 lat) z takim samym prawdopodobieństwem jak szansę na trafienie „szóstki” w najbliższym losowaniu totka. Jednocześnie młodzież nie ma podstawowej wiedzy o samej nikotynie oraz innych substancjach zawartych w papierosach, nie potrafi odmawiać kolegom i koleżankom, ulegając presji otoczenia.
Jak zbadać efekty programu?
Programowi Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę! towarzyszy scenariusz zajęć oraz ankieta ewaluacyjna, która pozwoli ocenić skuteczność przekazu. Dodatkowo program wzbogacony został o materiał edukacyjny dla dorosłych (rodziców, opiekunów), który informuje o szkodliwości biernego palenia.
W materiałach dla gimnazjalistów przestrzegamy również przed e-papierosami, które stają się dla wielu zamiennikiem „zwykłego” palenia. Mimo że nie występują w nich niezdrowe substancje powstałe w procesie spalania, e-papierosy zawierają szkodliwą nikotynę oraz inne niezbadane do końca dodatki, których skutków nie jesteśmy w stanie przewidzieć.
Materiały wychowawcze:
- ulotka A4 Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę! – „Umiem powiedzieć nie!” (szkoła podstawowa, klasy IV–VI), 500 szt. w paczce
- ulotka 2/3 A4 Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę! – „Nikotyna to trucizna!” (szkoła podstawowa, klasy IV–VI), 500 szt. w paczce
- ulotka A4 Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę! – „Ile kosztuje palenie?” (gimnazjum, klasy IV–VI), 500 szt. w paczce
- ulotka 2/3 A4 Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę! – „Co siedzi w środku?” (gimnazjum, klasy IV–VI), 500 szt. w paczce
- ulotka A4 Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę! – „Palisz Ty, palę ja!” (dorośli), 500 szt. w paczce
- plakat A2 Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę! (dla szkół podstawowych i gimnazjów, ośrodków zdrowia, urzędów, instytucji użytku publicznego), 20 szt. w paczce
- scenariusz A4 Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę! – „Scenariusz zajęć do realizacji programu oraz sposobu wykorzystania ankiety ewaluacyjnej” (nauczyciele), 20 szt. w paczce
- ankiety ewaluacyjne A5 programu Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę! (szkoła podstawowa oraz gimnazjum) do wykorzystania przed zajęciami i po zajęciach, 2 × 25 szt. (przed) i 2 × 25 szt. (po)
Zobacz materiały Papierosy – nie, dziękuję! Nie śmierdzę!
